SOS Médias Burundi

Goma, Julai 25, 2025 – Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo na Rwanda zilitia saini makubaliano muhimu Alhamisi hii mjini Addis Ababa, Ethiopia, kuhusu kanuni za kuwarejesha makwao kwa hiari wakimbizi, na upatanishi na Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia Wakimbizi (UNHCR). Ishara hii inajiri licha ya kutoelewana kunaendelea kati ya mataifa haya mawili dada katika eneo la Maziwa Makuu kuhusu usimamizi wa mzozo wa usalama mashariki mwa Kongo.

Mkataba huu, uliotiwa saini na Naibu Waziri Mkuu wa Mambo ya Ndani wa Kongo, Jacquemain Shabani, na Jenerali Charles Karamba, Balozi wa Rwanda nchini DRC, unafuatia siku mbili za majadiliano makali kati ya wataalam kutoka nchi zote mbili.

Katika muktadha wa kikanda unaoashiria kuongezeka kwa kundi la waasi la M23, ambalo limedhibiti miji mikuu kadhaa na maeneo yenye utajiri wa madini katika majimbo ya Kivu Kaskazini na Kivu Kusini tangu mwanzoni mwa 2025, makubaliano haya yanalenga kuunda mazingira mazuri ya kurudi kwa hiari.

Zaidi ya wakimbizi 80,000 wa Kongo, hasa kutoka mashariki mwa DRC, wanahifadhiwa nchini Rwanda, baadhi kwa miongo kadhaa. Kwa mujibu wa vyanzo vya habari vya SOS Médias Burundi, wakimbizi kadhaa kutoka kambi ya Mahama hivi karibuni wamerejea wenyewe katika maeneo yaliyo chini ya udhibiti wa M23, bila kuheshimu UNHCR au itifaki za mamlaka ya Rwanda, jambo ambalo linatia wasiwasi mamlaka.

Kinshasa na wataalamu wa Umoja wa Mataifa wanaishutumu Rwanda kwa kuunga mkono kijeshi M23, wakidai kuwa Kigali imetuma takriban wanajeshi 4,000 katika ardhi ya Kongo kusaidia waasi. Serikali ya Rwanda inakanusha shutuma hizi, ikilaumu mamlaka ya Kongo, ambayo inawatuhumu kuunga mkono kundi la Forces for the Liberation of Rwanda (FDLR), ambalo ni la mauaji ya halaiki. Rais Félix Tshisekedi, hata hivyo, alipuuza tishio lililoletwa na FDLR, na kuwaelezea kama « mabaki ambayo hayawakilishi tena hatari yoyote kwa Rwanda. »

Katika taarifa yao ya pamoja, DRC na Rwanda zilisisitiza dhamira yao ya kuendeleza ushirikiano baina ya nchi hizo mbili kuhusu suala la wakimbizi, huku zikikaribisha maendeleo katika mchakato wa kidiplomasia huko Washington (kati ya Kinshasa na Kigali) na Doha (kati ya serikali ya Kongo, M23, na Muungano wa Mto Kongo, vuguvugu la kisiasa na kijeshi ambalo M23 inashirikiana nalo).