SOS Media Burundi

Takriban wakimbizi kumi wa Burundi walikamatwa katika muda wa chini ya wiki mbili katika kambi ya Nduta. Hakuna sababu iliyotolewa. Wakimbizi wana wasiwasi na wanapiga kengele.

Nduta, Aprili 9, 2025 – Kambi ya wakimbizi ya Nduta nchini Tanzania kwa sasa inakumbwa na wimbi la kukamatwa ambalo linasababisha wasiwasi mkubwa miongoni mwa wakazi. Kwa mujibu wa taarifa zilizokusanywa kutoka kwa viongozi wa jamii, wakimbizi wasiopungua kumi na mmoja, wakiwemo wanawake watatu na vijana kadhaa wa kiume, walikamatwa ndani ya wiki mbili bila ya kutolewa maelezo yoyote kwao. Ukamataji huu ulifanyika katika maeneo kadhaa ya kambi, ikiwa ni pamoja na kanda 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 14, na 17.

Matukio hayo yalifanyika hasa Jumanne, Jumatano na Alhamisi ya wiki iliyopita, na vile vile Jumanne ya wiki hii. Kwa mfano, Nestor Manirakiza, kutoka Zone 5, na Melchior, kutoka Zone 12, ni miongoni mwa wakimbizi waliokamatwa. Wengine, kama Ismael na Diomède, wanatoka kanda 8 na 17. Hata hivyo, mamlaka za mitaa zinatatizika kutoa idadi kamili, kwani kukamatwa kunaonekana kuongezeka kila siku.

Kukamatwa bila nia wazi

Wakimbizi wanatiwa hofu na ukosefu wa taarifa zozote kuhusu kukamatwa huku. Wengi wa kukamatwa huku kulifanyika wakati wa hafla za kila siku kama vile usambazaji wa chakula wa Aprili. Mkimbizi mwingine alikamatwa nyumbani kwake katika kijiji ambacho watu wanaohitaji ulinzi maalum wanaishi. Kulingana na shuhuda zilizokusanywa, ukamataji huu mara nyingi hufanywa na maafisa wa polisi wanaofika wakiwa na magari ya kubebea mizigo, wakiwa na orodha ya majina, na kusindikizwa na watu ambao hawajajulikana.

« Tunaogopa hali mbaya zaidi. Wengine wanazuiliwa katika gereza la Kibondo, lakini kwa wengine, hata hatujui walipo, » wakimbizi wanasema. Kukamatwa huku kunaonekana kama kutoweka kwa lazima, na familia kadhaa hazina habari za wapendwa wao.

Unyanyasaji unaorudiwa dhidi ya wakimbizi wa Burundi

Dhuluma dhidi ya wakimbizi wa Burundi nchini Tanzania kwa bahati mbaya ni mbali na jambo la pekee. Kwa miaka kadhaa, wakimbizi wamekuwa wakikabiliwa na hali ngumu ya maisha na ukiukwaji wa utaratibu wa haki zao za kibinadamu. Ripoti kutoka kwa mashirika ya kibinadamu na mashirika ya kimataifa zinaonyesha kukamatwa kiholela, kuwekwa kizuizini kwa muda mrefu bila kufunguliwa mashtaka, pamoja na unyanyasaji wa kimwili na kisaikolojia unaofanywa na mawakala wa usalama na mamlaka za Tanzania.

Mamlaka za Tanzania, kwa kushirikiana na vikosi vya usalama vya ndani, mara nyingi hushutumiwa kutekeleza operesheni za vitisho na unyanyasaji dhidi ya wakimbizi wa Burundi. Vitendo hivi mara nyingi huhesabiwa haki kwa misingi ya « usalama wa taifa, » lakini huchukuliwa kama ukiukwaji wa wazi wa haki za kimsingi za wakimbizi.

Aidha, wakimbizi mara kwa mara wanakabiliwa na unyanyasaji wa kimwili, unyang’anyi na vitisho vya ukatili. Ushuhuda uliokusanywa katika kambi ya Nduta unaonyesha kuwa baadhi ya wakimbizi walipigwa na kuzuiliwa bila sababu za msingi, kwa sababu tu ya asili yao ya kikabila au uhusiano wao wa kisiasa unaodaiwa kuwa na upinzani wa Burundi wenye silaha.

Uvumi kuhusu sababu za kukamatwa kwa watu hao

Sababu za kukamatwa huku bado haziko wazi, lakini baadhi ya wakimbizi waliweka dhana kadhaa.
Maelezo yanayowezekana ni pamoja na uchunguzi kuhusu wizi wa kutumia silaha ambao unadaiwa kufanywa katika kambi hiyo mwishoni mwa Machi, kesi zinazohusiana na ubadilishanaji wa noti ghushi, au nia za kisiasa. Nadharia hizi zinachochea kuongezeka kwa hofu ndani ya jamii, hasa huku usalama ukionekana kuzorota kwa kasi.

Mfanyakazi wa shirika lisilo la kiserikali la kibinadamu linalofanya kazi katika kambi hiyo alielezea wasiwasi wake: « Sijisikii salama tena hapa. Nimebadilisha tabia zangu na utaratibu wa kila siku, sijibu tena simu zisizojulikana na niko kwenye ulinzi wangu kila wakati. « Mkimbizi mwingine anaongeza: « Hali imekuwa karibu kutokuwa salama kabisa, na shughuli za kawaida katika kambi, kama vile baa na mikutano, zimezimwa.

Wito kwa jumuiya ya kimataifa na mamlaka husika

Wakikabiliwa na hali hii inayozidi kutia wasiwasi, familia za wakimbizi waliokamatwa zinadai majibu. Wanatoa wito kwa polisi kutoa taarifa kuhusu eneo la wapendwa wao, huku wakitoa wito kwa Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia Wakimbizi (UNHCR) kuimarisha ulinzi katika kambi hiyo.

Wakimbizi pia wanageukia jumuiya ya kimataifa, wakitoa wito wa kuongezeka kwa shinikizo kwa mamlaka za Tanzania kukomesha unyanyasaji na vitisho na kuzingatia ahadi za ulinzi wa wakimbizi.

Nduta, makazi ya zaidi ya wakimbizi 58,000 wa Burundi, ni mahali ambapo hali ya maisha tayari ni ngumu, na ongezeko hili jipya la kukamatwa linazusha hofu ya kuzorota kwa kasi kwa hali ya usalama.

Mamlaka ya Tanzania na UNHCR sasa wametakiwa kuchukua hatua za haraka kufafanua hali hii na kuhakikisha usalama wa wakimbizi wanaoishi katika hali ya wasiwasi inayoongezeka.

——-

Mkimbizi wa Burundi akiwa mbele ya nyumba yake huko Nduta ©️ SOS Médias Burundi