Licha ya matatizo ya kiuchumi na unyanyapaa, baadhi ya wanawake wa Batwa katika jimbo la Bujumbura (magharibi mwa Burundi) wanakataa kujiruhusu kushindwa. Kwa kuacha kuombaomba, wanapata riziki zenye heshima, zinazotia moyo jamii yao.

HABARI SOS Médias Burundi

Miongoni mwa wanawake hao jasiri ni Anitha Barakamaniye, anayejulikana kwa jina la utani la Maman Evelyne. Mchuuzi wa mboga katika soko dogo la Gikungu kaskazini mwa mji mkuu wa kiuchumi wa Bujumbura, anakataa kuomba jambo ambalo anaona ni la kufedhehesha.

“Kila mtu ananijua hapa, na hata watoto wangu hawajawahi kuombaomba,” anasema kwa kiburi.

Asili ya mji wa Isale, amekuwa akifanya kazi hii kwa miaka kadhaa. Kama wanawake wengine sokoni, yeye hukabiliana na changamoto za kila siku, lakini wakati mwingine huhisi maumivu moyoni wakati utambulisho wake wa kabila unakumbushwa kwa bidii.

“Mimi ni mwanamke, mama, na ndiyo, mimi ni Umtwakazi na ninajivunia hilo. Lakini sihitaji kukumbushwa kila mara kuhusu hilo. Hii mara nyingi inamaanisha kuwa siwezi kusonga mbele. Hata hivyo, mimi hupigana kama mwanamke mwingine yeyote hapa,” aeleza.

Anitha Barakamaniye akiuza mboga zake (SOS Médias Burundi)

Tamaa ya kuipitia licha ya vizuizi

Alipoulizwa kuhusu uwezekano wa ubaguzi katika kazi yake, anahakikisha kwamba anaishi pamoja na wafanyakazi wenzake.

“Kila mtu anajua mimi ni Muthwakazi, lakini tunaelewana vizuri. Wanawake wengi wa Batwa wa umri wangu bado wanaomba, lakini nilichagua njia nyingine. Nilianza kwa kuwatazama wanawake wengine waliokwenda sokoni Cotebu kununua mboga kabla ya kuziuza huko Gikungu. Nikiwa na mtaji mdogo niling’ang’ania na niliweza hata kununua kiwanja ambapo nilijenga nyumba. Leo, nina furaha na biashara yangu inaendelea vizuri,” anaeleza kwa kuridhika.

Kukabiliana na ubaguzi na kutokuwa na uhakika

Licha ya uamuzi wake, ilimbidi apambane na mashaka na maneno ya kukatisha tamaa.

« Watu wengine waliniambia singefanikiwa, lakini sikuzingatia, » anasema. « Hofu yangu pekee ni kukosekana kwa utulivu wa kisiasa. Maadamu kuna amani, ninaweza kuishi kama wanawake wengine wote, iwe Watutsi au Wahutu. Hapa, tunasaidiana,” anaongeza.

Wenzake wanasalimu ujasiri wake. “Ni mwanamke wa mfano. Wanawake wengine wa Batwa wanapaswa kupata msukumo kutoka kwake. Leo, maisha ni magumu, na hata wafadhili ni wachache. Lazima ufanye kazi,” anashauri Ménédore Hakizimana, muuza parachichi.

Maisha ya kila siku kati ya kuomba na kufanya biashara

Katika soko jingine dogo la Nyenzari, wanawake wengine wa Batwa nao wanajaribu kujikimu. Francine Manirakiza na Febroni Nahimana, kutoka kilima cha Gasi katika wilaya ya Isale, walipata njia mbadala ya kuombaomba kwa jadi.

Wanaomba nguo wanazouza tena ili kukidhi mahitaji yao. Tunabadilisha uombaji huu kuwa mtaji mdogo wa kujilisha sisi wenyewe na watoto wetu,” wanaeleza.

Kila mchana wanaenda soko la Nyenzari kuuza vitu walivyovipata na kununua chakula.

« Badala ya kukaa bila kufanya kazi au kuiba kama wengine, tulichagua suluhisho hili, » mmoja wao alisema.

Hata hivyo, wanawake hawa wanaangazia kikwazo kikubwa: upatikanaji wa ardhi na ajira « Hatuna ardhi ya kulima na, kwa sababu ya unyanyapaa, tunatatizika kupata kazi, » wanajuta.

Licha ya matatizo hayo, wanawake wengi zaidi wa Batwa huthubutu kuvunja vizuizi na kutafuta njia za kujitafutia riziki yenye heshima.

Wabatwa ni kabila la wachache sana na waliotengwa nchini Burundi. Pia hupatikana katika nchi za kanda ndogo kama vile Rwanda na Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC). Licha ya upendeleo unaotambuliwa kwao na Katiba ya Burundi, haswa bungeni, Wabata bado wanakabiliwa na changamoto kadhaa ikiwa ni pamoja na ukosefu wa elimu na huduma za afya. Tangu kuwepo kwa taifa hilo dogo la Afrika Mashariki, Wabata wamekuwa na mwakilishi serikalini. Huyu ni Waziri Imelde Sabushimike, anayeshughulikia Mshikamano na haki za binadamu.

——

Febronie Nahimana na Francine Manirakiza katika soko la Nyenzari (SOS Médias Burundi)