Vita vinavyolikumba eneo la Mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), vilivyohusisha kundi la M23 wanaotuhumiwa kuungwa mkono na jeshi la Rwanda, na vikosi vya jeshi la Kongo vinavyoshirikiana na makundi ya wenyeji na jeshi la Burundi, vimezua taharuki nchini Burundi, hasa kuwalenga wanafunzi wa Kongo na watu wa jamii ya Banyamulenge, iwe ni wakimbizi au la. Kuongezeka kwa watu waliokamatwa, hasa wikendi iliyopita mjini Bujumbura, mji wa kibiashara, na kufukuzwa hivi karibuni kwa wakimbizi kutoka kambi zinazoishi katika maeneo ya mijini katika vituo tofauti nchini humo kumewaingiza watu hao katika hofu kubwa.

HABARI SOS Médias Burundi

Kukamatwa kwa watu hao ambao kulitokea hasa Jumamosi Februari 15, kulizua hisia za kutokuwepo usalama. Wanafunzi kadhaa wa Kongo walikamatwa bila maelezo ya wazi, na kuwaacha wanafunzi wenzao wakiwa na wasiwasi juu ya usalama wao.

“Nilisikia marafiki walikamatwa na kisha kuwekwa kwenye magari ya mizigo ili warudishwe nchini mwao huku vita vikiendelea kuongezeka katika jimbo letu. Inatisha. Tunadai ubalozi wetu ufanye jambo,” anaamini mwanafunzi wa Kongo. Anatoka katika jimbo la Kivu Kusini mashariki mwa Kongo, mji mkuu ambao ulitekwa na waasi wa M23 Ijumaa iliyopita. https://www.sosmediasburundi.org/2025/02/16/bukavu-sous-controle-des-rebelles-du-m23-une-panique-generalisee/

« Tulikuja hapa kusoma, sio kutendewa kama wahalifu, » anasisitiza.

Aristide, mwanafunzi wa Université Lumière mjini Bujumbura, moja ya vyuo vikuu vikongwe zaidi vya binafsi vinavyopokea wanafunzi kutoka nchi jirani ikiwa ni pamoja na Rwanda na DRC, anashuhudia: « Jana, kaka yangu alikamatwa akielekea Chuo Kikuu. Alikuwa na kadi yake ya mwanafunzi na hati zake zote za uhamiaji. Maafisa wa usalama hawakumpa maelezo yoyote kabla ya kuchukua jioni, aliachiliwa. Tulijaribu kuuliza habari, lakini hakuna mtu ambaye angetusikiliza ni hali ambayo inatuacha na wasiwasi mkubwa juu ya usalama wetu. Kijana Aristide alizungumza na SOS Médias Burundi Jumapili hii.

Jean, mwanachama wa jamii ya Banyamulenge, anaongeza: “Tunashutumiwa kuwa Watutsi, kama waasi wa M23, na tunashukiwa kuwa majasusi wa Rwanda kwa sababu ya ukoo wetu wa Rwanda. Sio haki! Baadhi yetu si wakimbizi, wengine ni, na sisi sote ni wa kisiasa. Tuko chini ya usalama wa Burundi. Je, tunawezaje kuhukumiwa kuwa chanzo cha ukosefu wa usalama? Zaidi ya yote, sisi ni wanadamu ambao tunataka kuishi kwa amani. Kukamatwa huku kunatukumbusha nyakati za giza zaidi katika historia yetu.”

Raia wengine wa Kongo ambao hivi majuzi walikimbilia Burundi, wakiwemo waliokuwa wakiishi katika mji wa Goma, mji mkuu wa Kivu Kaskazini, uliochukuliwa na waasi wa M23 Januari 27, pia walikamatwa na wahudumu wa Burundi, na kupelekwa kwenye shimo la siri kabla ya kuachiliwa. Ukweli huu pia ulitokea wikendi iliyopita katika mji mkuu wa kiuchumi. “Wengine waliokolewa na vyeti vya matibabu walivyokuwa navyo,” tulijifunza.

Eraste anashuhudia: “Tunapitia nyakati ngumu. Katika siku za hivi karibuni, safari za wakimbizi zimezidi kuwa ngumu. Kwa gesti hata kidogo, tunakamatwa, hasa inapohusisha mwanajamii wa Banyamulenge. Tunatuhumiwa kuwa watutsi, wanasema tuna asili sawa na rais wa Rwanda na waasi wa M23. Familia zetu zinanyanyapaliwa, na vijana wetu wengi wanakamatwa bila sababu za msingi. Matamshi ya chuki kwenye mitandao ya kijamii yanatuweka hatarini. Tunahitaji ulinzi.” Wakimbizi wengi wanaoishi Bujumbura na asili yao kutoka kambi wameanza kurejea katika maeneo yao, huku wale walio na hadhi ya ukimbizi mijini wakiishi kwa hofu kubwa. Wanafunzi kutoka DRC walitoa taarifa kwa ubalozi wao nchini Burundi na serikali ya Burundi kuhusu usalama wao.

Raia wengine wa Kongo ambao hivi majuzi walikimbilia Burundi, wakiwemo waliokuwa wakiishi katika mji wa Goma, mji mkuu wa Kivu Kaskazini, uliochukuliwa na waasi wa M23 Januari 27, pia walikamatwa na wahudumu wa Burundi, na kupelekwa kwenye shimo la siri kabla ya kuachiliwa. Ukweli huu pia ulitokea wikendi iliyopita katika mji mkuu wa kiuchumi.

“Wengine waliokolewa na vyeti vya matibabu walivyokuwa navyo,” tulijifunza.

Eraste anashuhudia: “Tunapitia nyakati ngumu. Katika siku za hivi karibuni, safari za wakimbizi zimezidi kuwa ngumu. Kwa gesti hata kidogo, tunakamatwa, hasa inapohusisha mwanajamii wa Banyamulenge. Tunatuhumiwa kuwa watutsi, wanasema tuna asili sawa na rais wa Rwanda na waasi wa M23. Familia zetu zinanyanyapaliwa, na vijana wetu wengi wanakamatwa bila sababu za msingi. Matamshi ya chuki kwenye mitandao ya kijamii yanatuweka hatarini. Tunahitaji ulinzi.”

Wakimbizi wengi wanaoishi Bujumbura na asili yao kutoka kambi wameanza kurejea katika maeneo yao, huku wale walio na hadhi ya ukimbizi mijini wakiishi kwa hofu kubwa.

Wanafunzi kutoka DRC walitoa taarifa kwa ubalozi wao nchini Burundi na serikali ya Burundi kuhusu usalama wao.

Hali ya wanafunzi wa Kongo na wakimbizi wa Kongo, haswa watu wa jamii ya Banyamulenge nchini Burundi, inazidi kuwa mbaya.

Vita vinavyolikumba eneo la mashariki mwa nchi hiyo kubwa ya Afrika ya Kati, likiwemo jimbo la Kivu Kusini, linalopakana na Burundi, na ushiriki wa FDNB (Jeshi la Ulinzi la Taifa la Burundi) katika mzozo huu, vimezidisha hali ya wasiwasi, na kuwatumbukiza wananchi wa Burundi na wageni wanaoishi Burundi katika hali ya hofu na sintofahamu. Kuingilia kati kutoka kwa jumuiya ya kimataifa na utashi wa kisiasa kutoka kwa serikali ya Burundi kunaweza kupunguza hali ya wasiwasi na kuepuka janga la kibinadamu.

Wengi wa watu waliokamatwa wikendi iliyopita wameachiliwa. Lakini Wakongo kadhaa wanaoishi hasa nje ya nchi wameelezea wasiwasi wao kwenye mitandao ya kijamii kuhusu hali hii, wakiamini kwamba « mamlaka za Burundi pia zinatuacha katika nyakati hizi ngumu ».